Саржал ауылы “Ш.Тоқжігітов атындағы орта мектебі” КММ.
Саржал мектебінің негізін қалаған көрнекті қоғам қайраткері, журналист
Токжігітов, ауылды жерде сауатын ашып, Семей қаласында қазақ, орыс бастауыш мектебінде оқып, гимназия бітіреді.
1923 жылы ауыл адамдарымен әңгіме өткізіп, әкесі Омардың үш бөлмелі үйінің бір бөлмесін балаларды оқытуға бергізеді. Алғашқы бала оқытуды бастаған Омар қорасындағы оқу орыны, осы қораның сыртындағы Саржал жотасының атымен «Саржал» мектебі деп аталған.
24 бала оқыған алғашқы мектептің ұстазы Ыбырай Матайұлы, Зағила Құсайнова болады. Оқушылары Саржал, Сарғалдақ, Күлмен ауылдарынан жиналған. 1928 жылы мектеп «Ши» елді мекеніне көшіріліп, жеті жылдық мектепке айналады. Осы мектепті салдырған да, директоры болған да Қали Мақажанов, мұғалімдері Ы. Матаев, О. Диханбаевтар мектеп жұмысын іскерлікпен ұйымдастыруда жоғары біліктіліктерін көрсете білді. Соның нәтижесінде ширек ғасыр өтер өтпестен мектеп 1955-1956 оқу жылында он жылдыққа айналды. «Тельман» совхозы аудандағы ең ірі шаруашылықтың бірі болумен бірге халық саны жағынанда көп ауыл. Жылма жыл бала санының өсуіне қарай, мектепке келетін оқушы санының өсу талабы мен халық сұранысы 1975-1976 оқу жылында 784 балалық үш қабатты жаңа жобадағы ғимараттың салынуына қол жеткізді.
Мектепте 20 жыл (1970-1990) директор болған Мамырхан Тоққариннің жаңа жобадағы мектеп үйінде заман талабы деңгейінде сабақ оқытудың кабинеттік жүйесін қалыптастыру мен үлгі тірек мектебінің озаттар қатарынның өсуіңде тыңғылықты жұмыстар ұйымдастырып, ұжымды игілікті іске жұмылдыра білді. Семей облысы бойынша 1978 жылы Саржал мектебінде «Кабинеттік жүйеде оқытудың жағдайы мен тиімділігі», — деген тақырыпта өткен облыстық семинар-кенес саржалдық ұстаздар еңбегінің аудан көлеміндегі салмағын ғана көрсетіп қоймады, Республика көлемінде Абай ауданы халық ағарту саласы Бүкілодақтық Социалистік жарыстың жеңімпазы мен ауыспалы Қызыл Ту алуында саржалдық әріптестердің қомақты үлес қосқанын көрсетті. Мектептің озаттары мен саңлақтары аталатын Б.Елшібаева, А. Жанғазиева, Б. Үдербаева, Б. Бегалиева, Н. Жакупов, Ш.Қапсалямов, Ж.Дәрібаев, М. Мамырханов, Қ. Қадыров, Қорлан, Қайырбек және Қайырғазы Дүрмекбаевтар аудан, облыс көлеміне танымал іскер де үздіктер қатарына қосылып, мектеп абыройын көтеруде өз үлестерін қосты.
1976 жылы 3 этажды 784 оқушыға негізделген мектеп ашылды.
Мектеп қабырғасында өнегелі істерімен биікке көтерілген, ауыл мәдениеті мен әлеуметтік аһуалын нығайтуға белсене араласып билік тұтқасын ұстауға жетіскен Ж.Дәрібаев, А.Ахметжанов, Ғ. Ғабдрахманов, Ж.Екібаев, Асқар Сләмов, Б.Теміров, А.Қадыров сияқты екпінді толқын — Саржал өңірінен шыққан қоғам қайраткерлері мен ғалымдар — Халел Ғаббасов, Тәңірберген Әміренов, Ахметжан Қозбағаров, Мұқаш Орынбаев, Қ. Төребаев, Х. Матаев, Б. Сыдықов, Н. Қалиев, А.Еспенбетов, К.Мыржықбаевтардың бастамашылық өнегелі істеріне үлестерін қосып мектептің абырой даңқын көтеруде -өз үлестерін қоса білді.